برنامه سفر

راهنماي سفر به كوير
از شمال تا خطه ي جنوب، كويرهاي ايران جاذبه هاي زيبا، خشن و دست نخورده ي خاص خود را دارند. اما دركنار اين زيبايي ها، سفر به كوير دشواري ها و اصول خاص خود را دارد به طوري كه مي تواند حتي براي طبيعت گردان با تجربه نيز چالش برانگيز باشد. هواي گرم و دماي بالا، نبود آب و وجود سرزمين هاي باير وسيع  مواردي هستند كه آشنايي با اصول اوليه سفر به كوير را به امري الزامي تبديل كرده و به مسافران ياد آور مي شوند كه براي شركت در برنامه هاي طبيعت گردي و گردشگري در كوير، مي بايست مطلع، آماده و مجهز باشند. در ادامه اين مطلب، به ارائه و توضيح راهنماي سفر به كوير مي پردازيم.

اينكه خودتان به سفر مي رويد يا همراه تور و يا با خانواده و در كنار دوستان به كوير مي رويد، فرقي نمي كند؛سفر به كوير مي تواند يك ماجراجويي تمام عيار، لذت بخش و پر از آرامش باشد و يا به راحتي به يك خاطره ي تلخ تبديل شود.

اين كه كدام يك از اين دو اتفاق مي افتد بستگي به آمادگي پيش از سفرتان به جاذبه هاي كويري دارد. براي مثال بايد مخاطرات سفر به كوير در تابستان و زمستان را بشناسيد، با اصول و مهارتهاي نجات در كوير آشنا باشيد و محدوديت هاي GPS را بشناسيد. افسون كوير آدمي را شيفته ي خود كرده و مدام به سمت خود مي كشاند، اما پيش از آنكه دل به دريا بزنيد! و تسليم اين افسون شويد، با شركت در برنامه هاي سبك كويرگردي در حوالي مناطق مسكوني و روستايي كمي تجربه كسب كنيد.

در اين راهنماي سفر ، آنچه كه براي طبيعت گردي بايد بدانيد گردآوري كرده ايم؛ دقت كنيد كه اين موارد جدا از هم نبوده و مي بايست آن ها را در يك تصوير كلي مد نظر داشته باشيد. بخش بندي هاي زير تنها براي ساده تر شدن بيان مطلب انجام شده است.

الف- براي سفر به كوير چطور برنامه ريزي كنيم، چطور كوله ببنديم و تجهيز شويم
براي درك زيباييها در سفر به يك جاذبه ي گردشگري خاص، مي بايست با اصول و ملزومات كلي آن آشنايي داشته باشيد. شايد در نگاه اول اين موارد بديهي و اوليه به نظر برسند اما دانستن و رعايت همين نكات كوچك مي تواند از بروز بسياري مشكلات پيش گيري كرده و به شما كمك كند تا بدون تمركز بر نگراني ها، با خيالي آسوده از بودن در طبيعت لذت ببريد. مواردي مانند نحوه كوله بستن ، لباس پوشيدن، مهارتهاي لازم براي نجات در كوير و غيره.

۱- بهترين زمان براي سفر به كوير – تقريبا در تمام موارد، دو ماهه ي اول فصل بهار و همچنين فصل پاييز، بهترين زمان براي سفر به جاذبه هاي كويري ايران است. پرواضح است كه گرماي كوير در تابستان به شدت طاقت فرساست و در زمستان هوا به شدت سرد و خشك است. بيشترين دماي ثبت شده در ايران در كوير لوت و نزديك به ۷۲ درجه سانتي گراد است.

۲- بهترين زمان براي آغاز كوير نوردي – نوسان دما در كوير در طول شبانه روز بسيار زياد است. بهترين زمان براي طبيعت گردي در كوير ابتداي روز (هنگام صبح) و انتهاي روز، پيش از غروب آفتاب است. سعي كنيد در اواسط روز كوير پيمايي نكرده، زير آفتاب نباشيد و بيشتر به تماشا بنشينيد؛ چرا كه در اين وقت از روز بدن به سرعت آب خود را از دست داده و احساس ضعف مي كنيد.

۳- با احتياط برنامه ريزي كنيد – حتي اگر برنامه كوير گردي شما يك روزه است، برنامه سفر ، نقشه مقصد و در صورت امكان مسير كوير پيمايي خود را به دوستانتان اطلاع دهيد، آن ها را از زمان برگشت خود آگاه كنيد. بدون داشتن نقشه، قطب نما و يا GPS اقدام به حركت در مسير هاي ناشناخته نكنيد. با توجه به اينكه در كوير مناظر بسيار شبيه به هم هستند ممكن است به راحتي گم شويد.

۴- آب به مقدار زياد همراه داشته باشيد - يك گالن آب براي هر نفر در روز -هيچ وقت به وجود منابع آب در كوير اطمينان نداشته باشيد. ممكن است چشمه اي كه نزديكي مقصدتان وجود دارد يك روزه بخشكد. يك گالن آب (معادل ۴ ليتر) براي هر نفر در روز، به طور قطع حداقل ميزان آبي ست كه مي بايست با خود به همراه داشته باشيد. وقتي براي كويرپيمايي برنامه ريزي مي كنيد دقت داشته باشيد كه هر گالن آب حدود ۴ كيلو گرم وزن دارد و حداقل ميزان آب مصرفي در يك روز است.

۵- لباس هايتان بايد اين مشخصات را داشته باشد – لباس هاي آستين دار، سبك و به رنگ روشن بپوشيد. كفش سبك كوهپيمايي بپوشيد. حتما عينك آفتابي، كرم ضد آفتاب و كلاه لبه دار با خود همراه ببريد. در طول شب ممكن است با افت شديد دما مواجه شويد، لباس گرم اضافه نيز با خود همراه ببريد.

براي سفر به كوير بهتر است لباس آستين بلند همراه داشته باشيد

۶- هنگام كوله بستن لباس هايتان را به صورت رول در آوريد تا جاي كمتري اشغال كنند. ژاكت، لباس هاي گرم و لباس هاي زير را داخل زيپ لاك قرار دهيد، وسايل بهداشتي را در كيف كوچك سفري بگذاريد و  اگر كفش اضافي همراه داريد مي توانيد جوراب ها و اشيا قيمتي را داخل آن ها قرار دهيد. بطري آب را داخل پلاستيك قرار داده و مطمئن شويد زيپ كيف محكم بسته شده است. كوله پشتي را بخصوص براي پيمايش هاي بلند مدت، طوري روي شانه قرار دهيد كه بخش عمده وزن آن را عضلات پشت تحمل كنند و نه شانه ها. خط بالاي كوله پشتي مي باست روبروي پايه ي گردن قرار بگيرد.

۷- قطب نما، نقشه و يا جي پي اس به همراه داشته باشيد.
۸- غذاي مقوي، سبك و با ماندگاري بالا به همراه داشته باشيد و مدام آب بنوشيد – مي توانيد نوارهاي گوشت به ضخامت ۳ سانتي متر را داخل نمك قرار دهيد و با خود به همراه ببريد. به جاي آب از نوشيدني هاي انرژي زا و يا طعم دار براي رفع تشنگي و تجديد قوا استفاده نكنيد.

ب- نحوه صحيح كوير پيمايي
در ايران، كوير جزء محبوب ترين و خاص ترين جاذبه هاي طبيعت گردي و گردشگري، چه براي گردشگران داخلي و چه براي مسافران خارجي ست. سالانه هزاران نفر به مناطق كويري ايران سفر مي كنند و بي شك بدون داشتن آشنايي با نحوه كوير پيمايي نمي توان به خوبي زيباييهاي سفر به چنين مناطق آرامش بخش و سرسختي را درك كرد. عدم آشنايي با اصول كوير نوردي باعث از دست رفتن زودرس آب بدن و گرمازدگي مي شود.

در ايران، كوير جزء محبوب ترين و خاص ترين جاذبه هاي گردشگري است

۱- هميشه مقدار حداقل آب مورد نياز در روز را (مطابق بخش قبل) به همراه داشته باشيد. (۴ليتر براي هر نفر در روز)

۲- آسوده، آرام و پيوسته گام برداريد. به اين ترتيب از تعريق بيهوده و هدر رفتن آب بدن جلوگيري مي كنيد. قدم هاي بلند برنداريد. در زمان مناسب و تاجاي ممكن زير سايه حركت كنيد.

۳- فريب چشمانتان را نخوريد! فاصله ها در كوير آنطور كه واقعا هستند ديده نمي شوند. ممكن است مسافتي كه شما ۵ كيلومتر تخمين زده ايد بيش از ۲۰ كيلومتر باشد.

۴- مراقب باشيد كه به چه زمين هايي پا مي گذاريد. محل هايي كه در آن پليگونهاي زيباي نمك تشكيل شده اند در حقيقت بخشي از درياچه هاي نمك هستند. برخي از زمين هاي اطراف اين درياچه ها به ويژه در بهار مي تواند به شدت باتلاقي و خطرناك باشد. بدون برنامه ريزي و خارج از مسيرهاي شناخته شده ، در اين مناطق پيش روي نكنيد.

۵- لباس كتان بپوشيد. هرچند خيلي از راهنمايي ها شما را از پوشيدن لباس كتان منع مي كنند؛ اما در واقع لباس كتان براي كوير نوردي بسيار مناسب است. كتان رطوبت بدن را جذب مي كند و مدت زيادي خيس باقي مي ماند. به اين ترتيب بدن شما خنك شده و گرما زده نخواهيد شد. بنابراين هنگام كوير نوردي بد نيست لباس نازك كتان و به رنگ روشن بپوشيد.

۶- مراقب گزنده ها و جانوران باشيد. راهنماي شما حتما مي بايست با انواع خزندگان و نحوه اجراي كمك هاي اوليه هنگام گزيدگي آشنايي داشته باشد. دقت داشته باشيد كه بعضي از اين حيوانات در صورتي كه احساس خطر نكنند به شما حمله نخواهند كرد. در مواجهه با حيوانات خونسرد باشيد. بزمجه ها خطرناكترين سوسمارها در كويرهاي ايران هستند و در نزديكي كوير آران و بيدگل زياد يافت مي شوند.

در سفر به كوير مراقب گزنده ها و جانوران باشيد

۷- مراقب توفان شن و گرد و خاك باشيد. با خود دستمال گردن و دستمال سر به همراه داشته باشيد و در صورت توفاني شدن هوا از آن براي پوشاندن دهان و بيني استفاده كنيد و پشت صخره ها پناه بگيريد. براي محافظت از چشمانتان مي توانيد از عينك هاي شيشه اي و يا آفتابي استفاده كنيد.

۸- يك بيلچه همراه ببريد. ممكن است لازم شود تا براي پناه گرفتن چاله روباه حفر كنيد.

۹- محدوديت هاي خود را بشناسيد و خارج از برنامه عمل نكنيد.

۱۰- استراحت كنيد! كوير نوردي تركيبي ست از اراده و خستگي. در زمان هاي مشخص استراحت كنيد و به صورت مداوم پيمايش نكنيد تا هميشه براي مقابله با بدترين اتفاق ها هم آماده باشيد.

پ- مهارت هاي نجات در كوير
اغلب اينطور فكر مي كنيم كه هنگام گم شدن در طبيعت بهترين كار اين است كه خود را هرچه سريعتر به نزديكترين منطقه مسكوني برسانيم. اما نجات در كوير منوط به ايجاد تعادلي ظريف، بين حفظ منابع و خوردن و آشاميدن به قدر كافي، بين دور ماندن از گرماي روز، سرماي شب  و حركت است. در زير به ۸ مورد ساده و كارا براي نجات هنگام گم شدن در كوير اشاره شده است.

۱- آب نخور ! آب را براي خودتان جيره بندي كرده و جرعه هاي كوچك بنوشيد. ميزان كمبود آب بدنتان را با توجه به رنگ ادرار مي توانيد حدس بزنيد. چنانچه اوره كم رنگ است مي توانيد در نوشيدن آب صرفه جويي كنيد. اگر ادرارتان پررنگ و غلظت اوره در آن زياد است حتماآب بنوشيد. اگر به منابع آب رسيديد در نوشيدن عجله نكنيد و قمقمه هاي نيمه خالي را با آن پر نكنيد، چرا كه آب ممكن است مسموم و يا بيش از اندازه شور باشد.

۲- گرسنه بمان ! هرچه بيشتر غذا بخوريد، بيشتر تشنه مي شويد. بنابراين اگر غذا به همراه داريد آرام آرام و به مقدار كم آن را طوري مصرف كنيد كه تنها رنج گرسنگي را برطرف كند. اگر آب همراهتان نيست! بهتر است تا جايي كه ممكن است غذا نخوريد. بدون داشتن آب كافي ، سير شدن آخرين چيزي است كه دوست داريد اتفاق بيافتد.

۳- حتما سرت را بپوشان! گفته مي شود كه بزرگترين مانع براي نجات در كوير قرار گرفتن در معرض آفتاب و كمبود آب بدن است. هنگامي كه سر در معرض تابش مستقيم آفتاب و يا حتي نور غير مستقيم قرار مي گيرد، بدنتان براي خنك كردن خود سخت تر كار مي كند. بنابراين قبل از هرچيز به يادتان باشد كه هميشه كلاه روي سرتان داشته باشيد. در صورت نداشتن كلاه سعي كنيد با ابزارهاي در دسترس و يا حتي پاره كردن بخش هايي از لباس براي خودتان كلاه درست كنيد.

• 

  تور كيش را گران نخريد!!

• 

  دسترسي آسان به تمام برنامه هاي اپل

۴- پناه بگير! اين مورد تفاوت زيادي با پوشاندن سر ندارد. پناه گرفتن زير سايه و يا ساختن يك پناهگاه مي بايست در اولويت شما باشد. مادامي كه از آفتاب دوري مي كنيد مي توانيد آب بيشتري ذخيره كنيد. بهتر است ابتدا سايه ي طبيعي پيدا كنيد و با شروع غروب خورشيد، اقدام به ساختن پناهگاه كنيد. سعي كنيد تنها در هنگام صبح و غروب كه هوا كمي خنك است حركت كنيد.

۵- خونسردي ات را حفظ كن!  دستپاچگي بزرگترين دشمن براي نجات يافتن است. سعي كنيد آرام باشيد و پس از ارزيابي موقعيتي كه در آن قرار داريد، گام هاي بعدي را برداريد. با عجله كردن از جايي كه در آن گيرافتاده ايد خلاص نمي شويد و فقط ممكن است در شرايط بدتري بيافتيد.

۶- دهانت را ببند و عرق نكن!! هنگام حركت مي بايست مصرف انرژي در بدنتان را به حداقل ممكن برسانيد. تا هم رطوبت موجود در بدنتان حفظ شود و نيازتان به وعده غذايي مجدد كاهش پيدا كند. آرام حركت كنيد، عرق نريزيد و سعي كنيد دهانتان را بسته نگاه داريد تا از دست رفتن آب بدن به واسطه ي نفس كشيدن به حداقل ممكن برسد. پوشاندن دهان با دستمال سر يا گردن و يا تكه اي از لباس مي تواند سرعت از دست رفتن آب در بدن را كاهش دهد.

۷- علامت گذاري كن. اگر تصميم به حركت براي رسيدن به مناطق مسكوني گرفتيد، حتما پيش از حركت محل فعلي تان را علامت گذاري كنيد. قبل از حركت مسافت را برآورد كنيد و از نشانه هاي طبيعي براي باقي ماندن در مسير درست استفاده كنيد. قبل از ترك محل، حتما علامت يا نوشته اي براي گروه نجات يا هر شخص ديگري كه ممكن است از آنجا عبور كند باقي بگذاريد. مسير حركت را نيز نشانه گذاري كنيد.

۸- حواست به سرما باشد! در بسياري از مناطق كويري، پس از غروب خوشيد، دما به شدت شروع به افت مي كند. در برخي موارد هوا آنقد سرد مي شود كه از سرما يخ مي زنيد. پيدا كردن و ساختن پناهگاه مناسب در هنگام شب ، درست به اندازه ي پيدا كردن سايه در طول روز اهميت دارد.

ت- معرفي جاذبه هاي گردشگري كويري ايران
تا اينجا نحوه صحيح سفر به كوير و سختي هاي كوير نوردي را گفتيم. اما نترسيد! سفر ايمن به كوير آنقدرها هم سخت نيست، رعايت نكات فوق در كنار داشتن يك راهنماي خوب براي سفر به كوير كافي ست تا بهترين تجربه زندگي تان را رقم بزنيد.

كوير بي اندازه زيبا، آرام، پر رمز و راز و با وقار است. در سفر به كوير از همه چيز خالي مي شويد و پس از غرق شدن در آسمان پر ستاره اش، چنان عميق و آرام به خوابيد مي رويد كه انگار هيچ گاه نگران چيزي نبوده ايد.

سرزمين ما پر است از مناطق كويري بي بديل و الهام بخش؛ كوير مرنجاب ، كوير ورزنه ، كوير ابوزيد ، كوير مصر و بسياري ديگر كه در انتهاي همين متن مي توانيد معرفي كلي درباره ي آن ها را بخوانيد و براي اطلاعات بيشتر روي لينك ها كليك كنيد.

كوير مرنجاب يكي از جاذبه هاي گردشگري ايران

- كوير مرنجاب
كوير مرنجاب يكي از محبوب ترين جاذبه هاي كويري ايران و استان اصفهان است. فاصله ي كمي با تهران دارد و در نزديكي شهرستان آران و بيدگل قرار دارد. از جاذبه هاي طبيعت گردي و گردشگري آن مي توان به رمل ها و تپه هاي شني، كاروانسراي عباسي و جزيره سرگردان اشاره كرد. همچنين اين منطقه يكي از رصدگاه هاي آسمان در ايران بوده و منطقه مناسبي براي برگزاري تورهاي ستاره نگري يا آسترو توريسم است.

• سفر به كوير مصر ايران و جاذبه هاي ديدني روستاي مصر
• با تعدادي از كمپ هاي كويري ايران آشنا شويد!

كوير مصر در اصفهان

- كوير مصر
كوير مصر نام خود را از روستايي ساده و دوست داشتني به همين نام گرفته است. اين منطقه در استان اصفهان، در ۵۵ كيلومتري شهرستان خور و در نزديكي روستاي گرمه واقع شده است. علاوه بر رمل ها و تپه هاي نرم شني كه از جاذبه هاي اصلي كويرند مي توان به ديگر جاذبه هاي طبيعت گردي و گردشگري مانند تخت عباسي، چال سلكنون ، نخستان و نيزارهاي روستاي مصر اشاره كرد.

- شهداد و كلوت ها
كلوت ها آثار طبيعي بسيار شگفت انگيزي هستند كه وقتي براي اولين بار چشمتان به آنها مي افتد گمان مي كنيد به ويرانه هاي شهري باستاني و متروك نگاه مي كنيد. كلوت ها كه در اصطلاح علمي به آنها ياردانگ مي گويند در حقيقت سازه هايي هستند كه در طول زمان به دست طبيعت و عواملي مانند آب و فرسايش در اثر وزش باد ايجاد شده اند. كلوت هاي شهداد در كنار دره راگه از مهمترين جاذبه هاي ژئوريسم در ايران هستند. در سفر به كرمان و كلوت ها مي توانيد بوم گردي (اكوتوريسم) و اقامت شبانه در اكو كمپ ها را نيز تجربه كنيد.

- كوير ورزنه
 كوير ورزنه يا كوير خارا با چشم انداز بي نظير و با تلماسه هاي وسيع اش در ۱۰۰ كيلومتري شرق اصفهان قرار دارد. زاينده رود در حاشيه شمالي اين كوير جريان دارد و در تالاب گاوخوني در شرق آن آرام گرفته و از حركت باز مي ايستد. علاوه بر تالاب گاو خوني از ديگر جاذبه هاي گردشگري و طبيعت گردي اين منطقه مي توان به شهر سفيدپوشان ورزنه ، قلعه قورتان، كبوترخانه ي ورزنه و آتشكده دستجرد اشاره كرد.